30 Ξηρόφυτα για άνυδρους κήπους μειωμένης φροντίδας

30 Ξηροφυτικά είδη που ευδοκιμούν με ελάχιστο ή και καθόλου πότισμα

Ο πιο καθοριστικός παράγοντας κατά την επιλογή των φυτών ενός κήπου είναι αυτά να είναι τα κατάλληλα για τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής, ειδικά αν πρόκειται για τοποθεσίες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όπως ιδιαίτερα υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες ανά εποχή. Αν σε αυτό συνυπολογισθεί η όλο και αυξανόμενη ξηρασία στην περιοχή της Μεσογείου που έχει ήδη επηρεάσει έντονα τις νότιες και ανατολικές περιοχές της χώρας μας και με όλες τις συνέπειες που θα επιφέρει στις έως σήμερα δεδομένες συνθήκες υδροδότησης εύκολα γίνεται κατανοητό ότι η στροφή προς τα ξηρόφυτα δεν είναι απλά μια πιο συνειδητοποιημένη επιλογή αλλά σύντομα θα αποτελεί την μόνη δυνατότητα για ιδιωτικούς καλλωπιστικούς κήπους. 

Ως ξηροφυτικά χαρακτηρίζονται όλα τα είδη που η μορφολογία τους και οι μηχανισμοί που αναπτύσσουν λειτουργούν προσαρμοστικά προς το περιβάλλον, έτσι ώστε οι ανάγκες τους σε πότισμα να είναι ελάχιστες ή και μηδενικές. 

-Το ιδιαίτερα αναπτυγμένο ριζικό σύστημα προς αναζήτηση νερού κάτω από το έδαφος 
-Η αποθήκευση νερού στο εσωτερικό των βλαστών και
-Η λόγω μορφολογίας μειωμένη διαπνοή  (η διαδικασία κατά την οποία η υγρασία που προσλαμβάνουν τα φυτά με το νερό εξατμίζεται μέσω βλαστών και φύλλων)
είναι οι βασικοί μηχανισμοί στους οποίους διαφέρουν τα ξηρόφυτα από τα μεσοφυτικά είδη και συμβάλλουν στην αντοχή και ανάπτυξή τους ακόμη και σε συνθήκες πλήρους ξηρασίας.

Συχνά η εικόνα που κάποιος δημιουργεί στο άκουσμα ενός "άνυδρου" ή "ξηροφυτικού" κήπου εστιάζεται σε τυπικά ξηρόφυτα όπως πχ τα κακτοειδή όμως η πραγματικότητα είναι πως  με πάρα πολλά πολυετή και ιδιαίτερα ανθεκτικά είδη που απαιτούν ελάχιστο νερό μπορεί να δημιουργηθεί ένας εξίσου εντυπωσιακός κήπος γεμάτος πράσινο και χρώμα όπως ακριβώς και με την χρήση μεσοφυτικών ειδών. 

Η διαδικασία προσαρμογής ενός καλλιεργούμενου φυτού σε συνθήκες ξηρασίας, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στα αυτοφυή, είναι ιδιαίτερα σημαντική και ολοκληρώνεται σταδιακά αφού κανένα φυτό δεν μπορεί να ζήσει χωρίς καθόλου νερό στο αρχικό στάδιο μεταφύτευσής του. Για αυτό και η καταλληλότερη εποχή για φύτευση ξηροφυτικών ειδών είναι το φθινόπωρο, ώστε οι βροχές και η υγρασία να βοηθήσουν τα φυτά να αναπτύξουν τους μηχανισμούς που στην συνέχεια θα τα κάνουν ανθεκτικά στην ξηρασία. Λεπτομέρειες για την δημιουργία ενός άνυδρου κήπου θα βρείτε εδώ.  

Τα ξηρόφυτα εκτός των ελάχιστων απαιτήσεών τους σε νερό ανήκουν γενικά στα ιδιαίτερα εύκολης καλλιέργειας φυτά, έτσι εκτός των άλλων είναι ιδανικά για εξοχικές μη μόνιμες κατοικίες αλλά και για την δημιουργία τυπικών Μεσογειακών κήπων  εξαιρετικά μειωμένης φροντίδας. 
Επίσης πρόκειται για είδη ανεπηρέαστα από την αλατότητα και απολύτως κατάλληλα για παραθαλάσσιες περιοχές και μπορούν ανάλογα με το είδος τους να χρησιμοποιηθούν σε όλα τα στοιχεία ενός κήπου πχ εδαφοκάλυψη, παρτέρια, μπορντούρες, βραχόκηπους κλπ

 Αρωματικά - Βότανα

Από τα πλέον τυπικά είδη ενός άνυδρου κήπου.
Λεβάντα, Δενδρολίβανο, Θυμάρι, Ρίγανη εκτός της χρησιμότητάς τους στην κουζίνα και της πολύ όμορφης όψης τους προσθέτουν στον κήπο και το υπέροχο άρωμά τους, ενώ η ανθισμένη όψη των θάμνων αυτών λειτουργεί το ίδιο έντονα με αμιγώς καλλωπιστικά είδη. 

Είδη αυτής της κατηγορίας με ιδιαίτερα εντυπωσιακά λουλούδια είναι τόσο η Αρμπαρόριζα όσο και η Κάπαρη με τα πανέμορφα ασυνήθιστης όψης άνθη. 

Τα περισσότερα αρωματικά είναι θαμνοειδή και αναπτυσσόμενα μπορούν να κλαδευτούν - οριοθετηθούν στο μέγεθος που επιθυμούμε, μετά δε την εγκατάσταση και προσαρμογή τους οι ανάγκες τους σε νερό είναι ελάχιστες και αυτό μόνο τις καλοκαιρινές περιόδους όταν επικρατούν ακραία υψηλές θερμοκρασίες. 

 Λαντάνα - Κάσσια

Εντυπωσιακά χρώματα και εύκολα προσαρμόσιμα είδη σε σχηματισμό αφού τόσο η Λαντάνα όσο και η Κάσσια μπορούν να καλλιεργηθούν σε μορφή θάμνου, μικρού δέντρου ή αναρριχώμενου ανάλογα με το κλάδεμα και την καθοδήγηση των βλαστών στα αρχικά στάδια ανάπτυξης. 
Οι απαιτήσεις τους σε νερό είναι μηδαμινές και ακόμη και χωρίς καθόλου πότισμα τα ενήλικα φυτά αναπτύσσονται χωρίς πρόβλημα παρουσιάζοντας έντονη ανθοφορία.   

 Πικροδάφνη

Κλασικό ξηροφυτικό της Μεσογείου με ιδιαίτερη αντοχή σε συνθήκες ξηρασίας. 
Μετά την αρχική της εγκατάσταση αναπτύσσεται και ανθοφορεί χωρίς καθόλου πότισμα. 
Με το κατάλληλο κλάδεμα οι Πικροδάφνες αποκτούν όμορφο συμπαγή σχηματισμό ή αναπτύσσονται σε μορφή δέντρου αν κατά τα πρώτα χρόνια ανάπυξής τους αφαιρούνται διαρκώς οι χαμηλοί βλαστοί. 

 Βουκαμβίλια

Από τα πιο εντυπωσιακά καλλωπιστικά είδη με ελάχιστες απαιτήσεις σε νερό. 
Μετά τα 3-4 χρόνια αρχικής ανάπτυξης δεν απαιτεί παρά ελάχιστο ή και καθόλου πότισμα, αντίθετα το επιπλέον νερό συντελεί στην ανάπτυξη του φυλλώματος σε βάρος της ανθοφορίας  και σε όλους μας είναι οικείες οι εικόνες με τις τεράστιες και ολάνθιστες Βουκαμβίλιες στα νησιά που δεν ποτίζονται καθόλου. 

 
Αθάνατος - Αλόη

Κακτοειδή και Παχύφυτα είναι κατ εξοχήν ξηροφυτικά φυτά, με την αντοχή τους στην ξηρασία να διαφέρει ελαφρά ανάλογα με το είδος. 
Τόσο ο Αθάνατος όσο και Αλόη ανήκουν στα είδη που μετά την αρχική τους εγκατάσταση δεν χρειάζονται όχι μόνο πότισμα αλλά κανενός είδους φροντίδα, παρά κόψιμο περιστασιακά τυχόν αδύναμων-ξερών φύλλων. 

 
Ευφόρβια - Φραγκοσυκιά

Δύο ακόμη πολύ ιδιαίτερα ξηρόφυτα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους όχι μόνο σε μεμονωμένες αλλά και μαζικές φυτεύσεις.
Η Φραγκοσυκιά ειναι ιδανική και για την δημιουργία φράχτη, χωρίς να απαιτεί κανενός είδους φροντίδα ενώ η Ευφόρβια αποκτά πολύ όμορφη όψη και αν καλλιεργηθεί σε μεγάλα πήλινα δοχεία φύτευσης - πυθάρια. 

 
Κόσμος - Πορτουλάκα

Πολύ όμορφα και ανθοφόρα είδη που προσφέρουν σε έναν άνυδρο κήπο έντονα χρώματα, χωρίς να απαιτούν καμιά ιδιαίτερη φροντίδα.
Τόσο ο Κόσμος όσο και η Πορτουλάκα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εδαφοκάλυψη, φύτευση σε παρτέρια αλλά και γλάστρες. 
Πολλαπλασιάζονται, εκτός των άλλων, και με τους σπόρους που τα ίδια τα φυτά σκορπούν στο έδαφος όταν μαραθούν τα άνθη τους.  

 Στίπα - Σπάρτο - Ελαίαγνος

 
Ξηροφυτικοί θάμνοι-χόρτα εδαφοκάλυψης και διαμόρφωσης τοπίου που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους σε έναν άνυδρο κήπο μειωμένης φροντίδας και ανά εποχές να του προσφέρουν πολύ ιδιαίτερη όψη. 
Ειδικά η Στίπα αποτελεί μια όλο πιο δημοφιλή επιλογή στην σύγχρονη αρχιτεκτονική κήπων για αντικατάσταση άλλων μεσοφυτικών ειδών γρασιδιού και εδαφοκάλυψης που απαιτούν συχνά ποτίσματα.

 
Αγαύη - Αιώνιο 

Παχύφυτα με εντυπωσιακό μέγεθος και εξαιρετική αντοχή στην ξηρασία, από τα είδη που πραγματικά στολίζουν μόνιμα έναν άνυδρο κήπο χωρίς να απαιτούν κανενός είδους φροντίδα. 
Η Αγαύη μετά τα πρώτα 4-5 χρόνια ανάπτυξή της παρουσιάζει και εντυπωσιακά ψηλά άνθη ενώ τα φύλλα του Αιώνιου έχουν σχηματισμό άνθους σε πράσινες ή σκούρες κοκκινωπές-μωβ αποχρώσεις ανάλογα με την εποχή. 

 Δηλόσπερμα - Σέδο 

Σε έναν άνυδρο κήπο ασφαλώς δεν έχουν θέση καλλωπιστικά γρασίδια τύπου γκαζόν που απαιτούν μεγάλες ποσότητες νερού όμως αρκετά ξηροφυτικά είδη, ανθοφόρα και μη,  μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εδαφοκάλυψη στις αφύτευτες περιοχές. 
Τόσο το Δηλόσπερμα με τα χαρακτηριστικά ροζ-μωβ λουλούδια όσο και όλες οι ποικιλίες Σέδου που διαφέρουν σε μορφή και χρώμα ανήκουν σε αυτή την κατηγορία ειδών εδαφοκάλυψης που δημιουργούν μια πολύ όμορφη και απόλυτα φυσικής όψης εικόνα. 

 
Γιούκα - Τσίκας

Διαφορετικής μορφολογίας είδη με όψη φοίνικα αλλά με την ίδια αντοχή στην ξηρασία και εντυπωσιακό μέγεθος. 
Τόσο η Γιούκα όσο και το Τσίκας αν τα πρώτα χρόνια ανάπτυξής τους αφαιρούνται οι χαμηλοί βλαστοί αναπτύσουν το φύλλωμά τους στην κορυφή του ψηλού κορμού.

 
Κουτσουπιά - Μιμόζα 

Καλλωπιστικά δέντρα με ιδιαίτερη αντοχή στην ξηρασία και εντυπωσιακή ανθοφορία σε ροζ και κίτρινο χρώμα αντίστοιχα. 

Εκτός από την αφαίρεση των χαμηλών βλαστών τα πρώτα χρόνια ανάπτυξής τους, ώστε το φύλλωμα να ανοίξει σαν "ομπρέλλα" στο επάνω μέρος του ψηλού κορμού, τόσο η Κουτσουπιά όσο και η Μιμόζα  δεν απαιτούν καν κλάδεμα.
Ιδιαίτερα ανθεκτικά είδη σε όλες τις συνθήκες αλλά και σε ασθένειες, ενώ δεν επηρεάζονται καθόλου από την αλατότητα εδάφους και αέρα και είναι απολύτως κατάλληλα για φύτευση και σε παράκτιες περιοχές. 

 
Καρποφόρα δέντρα

Εκτός των καλλωπιστικών και αρκετά καρποφόρα δέντρα όχι μόνο παρουσιάζουν ιδιαίτερη αντοχή σε συνθήκες ξηρασίας αλλά αντίθετα το πότισμα συντελεί  στην μειωμένη ή κακής ποιότητας συγκομιδή.  
Ροδιά και Συκιά ανήκουν σε αυτή την κατηγορία καρποφόρων, ενώ οι καλλιεργούμενες ελιές όπως παρατηρείται τα τελευταία χρόνια σε περιοχές της Κρήτης και της Πελοποννήσου λόγω της ξηρασίας χρειάζονται πλέον ποτίσματα κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Όμως σε έναν ιδιωτικό κήπο η Ελιά μπορεί να καλλιεργηθεί σαν καλλωπιστικό δέντρο, χωρίς να ενδιαφέρει η παραγωγή καρπών, και μετά τα πρώτα χρόνια ανάπτυξής της ευδοκιμεί χωρίς να απαιτεί πότισμα.