Η παραδοσιακή Ιαπωνική τεχνική Kintsugi. Ένας ύμνος στην ...ατέλεια

Kintsugi. Ένας ύμνος στην ...ατέλεια, από την Ιαπωνική παράδοση αιώνων στην σύγχρονη τέχνη

Η παραδοσιακή Ιαπωνική τεχνική αιώνων που βασίζεται στην φιλοσοφία της μονιμότητας και της ιστορίας κάθε αντικειμένου. Πέρα από την ίδια την διαδικασία του Kintsugi ιδιαίτερα αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι πρόκειται για μια τέχνη που εξακολουθεί να παραμένει ζωντανή και να βρίσκει εκφραστές όχι μόνο στην Ιαπωνία αλλά παγκοσμίως και στον χώρο της σύγχρονης τέχνης. 

Το Kintsugi γνωστό και ως Kintsukuroi ("επισκευή με χρυσό"), είναι μια παραδοσιακή ιαπωνική τέχνη επισκευής σπασμένων κεραμικών με χρυσή ή ασημένια λάκα.
Αυτή η πρακτική τονίζει και μετατρέπει σε δύναμη και ομορφιά την ατέλεια, με κεντρική φιλοσοφία ότι η φθορά είναι ουσιαστικό μέρος της ιστορίας κάθε αντικειμένου. 

Η γέννηση της συγκεκριμένης τεχνικής χάνεται κάπου στα βάθη των αιώνων και συγκεκριμένα στην περίοδο Muromachi (1336-1573). Σύμφωνα με μια εκδοχή της Ιαπωνικής παράδοσης όταν ένα αγαπημένο μπωλ τσαγιού του Σόγκουν  Ashikaga Yoshimasa έσπασε, στα τέλη του 15ου αιώνα, στάλθηκε στην Κίνα για επισκευή. Το μπωλ επέστρεψε επιδιορθωμένο με μεταλλικούς συνδετήρες, μια πρακτική κατά την οποία το μέταλλο εισάγεται σε τρυπημένες οπές και στις δύο πλευρές του σπασίματος για να κρατηθούν τα κομμάτια μαζί. Ο Yoshimasa δυσαρεστήθηκε με την όψη του κεραμικού και ανέθεσε σε Ιάπωνες τεχνίτες  να βρουν μια διαφορετική μέθοδο συγκόλλησης των κομματιών και αυτή η αφορμή ήταν το ξεκίνημα του Kintsugi.

Το Kintsugi είναι κάτι περισσότερο από μια απλή τεχνική επισκευής κεραμικών - πορσελάνινων σκευών. Είναι μια ολόκληρη φιλοσοφία, εναρμονισμένη με την Ιαπωνική κουλτούρα που γενικά εκτιμά την ατέλεια και την μονιμότητα. Το Kintsugi αντιπροσωπεύει πλήρως αυτές τις αρχές και η διαδικασία επισκευής των σκευών δεν βασίζεται στην απόκρυψη - συγκάλυψη της ζημιάς, αντίθετα στοχεύει στην ανάδειξή της σαν κάτι πολύτιμο και αναπόσπαστο μέρος της διαδρομής του κάθε αντικειμένου στον χρόνο.  
Ρωγμές και σχισμές γεμίζουν με λάκα αναμεμειγμένη με πολύτιμα μέταλλα, τονίζοντας τα κάποτε κατεστραμμένα σημεία του σκεύους, καταγράφοντας οπτικά την ιστορία του και δημιουργώντας ένα νέο μοναδικό σχέδιο.    

Η παραδοσιακή μέθοδος Kintsugi χρησιμοποιεί urushi, μια φυσική λάκα που παρασκευάζεται από το χυμό του δέντρου λάκας (Toxicodendron vernicifluum). 
Το urushi χρησιμοποιείται στην παραγωγή ιαπωνικών βερνικιών εδώ και χιλιετίες και είναι γυαλιστερό, ανθεκτικό και αδιάβροχο. Η εργασία με το urushi είναι μια δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία γιατί είναι απαραίτητες ειδικές συνθήκες, όπως η υψηλή υγρασία, για να σκληρύνει ενώ η ολοκλήρωση της σκλήρυνσης σε περιπτώσεις σκευών που λείπουν κάποια κομμάτια μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες.   

Στα σημεία συγκόλλησης πάνω από υγρή λάκα εφαρμόζεται χρυσός ή ασήμι. 
Το αποτέλεσμα είναι χρυσές ή ασημένιες  γραμμές που εκτείνονται στην επιφάνεια του αντικειμένου στα σημεία που αυτό είχε ραγίσει ή σπάσει. 

Τόσο το urushi όσο και τα πολύτιμα μέταλλα, στο παραδοσιακό Kintsugi, εξασφάλιζαν ότι τα σκεύη μπορούσαν να συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται για την χρήση που αρχικά προορίζονταν πχ κύπελλα τσαγιού, τσαγιέρες, πιάτα κλπ αφού πρόκειται για μη επιβλαβή φυσικά υλικά.   

Αντίθετα οι πιο σύγχρονες εφαρμογές του Kintsugi αφορούν αντικείμενα αποκλειστικά διακοσμητικής χρήσης, αφού για την συγκόλληση των κομματιών χρησιμοποιούνται τοξικά υλικά. Εξ άλλου σε ένα μεγάλο μέρος τα σύγχρονα Kintsugi αντικείμενα είναι κεραμικά - πορσελάνινα κομμάτια σπασμένα προσεκτικά επί τούτου, ώστε στην συνέχεια να αποκτήσουν την συγκεκριμένη χαρακτηριστική όψη. 

Στις σύγχρονες επαγγελματικές εφαρμογές Kintsugi τα σπασμένα κομμάτια συγκολλούνται αρχικά με εποξικές ρητίνες. 

Ακολουθεί το γέμισμα των κενών σημείων με ειδικές πάστες γεμίσματος ρητίνης και μετά το στέγνωμά τους ο καθαρισμός όλων των υπολειμμάτων με καθαρό οινόπνευμα. 

Στο τελικό στάδιο οι γραμμές τονίζονται με καθαρό χρυσό 24 καρατίων σε σκόνη και γυαλίζονται με ειδικά βερνίκια λάκας. 

Λόγω του χρυσού αλλά και της όλης χειροποίητης διαδικασίας που απαιτεί ιδιαίτερη τεχνική για ένα τέλειο αποτέλεσμα τα αντικείμενα Kintsugi είναι από τα πιο ακριβά κεραμικά - πορσελάνινα αντικείμενα τέχνης, ειδικά όταν αφορούν και χειροποίητα κομμάτια ιδιαίτερου σχεδιασμού.  

Πειστική απομίμηση της συγκεκριμένης όψης μπορεί να δοθεί και σε ένα τυχαία ή επί τούτου σπασμένο αντικείμενο από πηλό ή πορσελάνη με πιο απλό τρόπο. 

Σε ερασιτεχνικές DIY κατασκευές Kintsugi για την συγκόλληση των κομματιών χρησιμοποιείται ένα μείγμα διάφανης ισχυρής κόλλας ή εποξικής  ρητίνης (υγρού γυαλιού) με χρυσή σκόνη αγιογραφίας ή παρεμφερές χρυσό χρώμα.  

Η γενική φιλοσοφία και βασικές πτυχές του Kintsugi ενσωματώνονται στο έργο πολλών σύγχρονων καλλιτεχνών, ακόμη και με την χρήση διαφορετικών υλικών και όχι μόνο κεραμικών αντικειμένων.  

Μια δημοφιλής τέτοιας μορφής τέχνη είναι η δημιουργία των χαρακτηριστικών χρυσών γραμμών του Kintsugi σε σπασμένα κελύφη αυγών ή κεραμικά στοιχεία με παρεμφερές σχήμα, σε έργα μοντέρνας τέχνης. 

Η Αμερικανίδα καλλιτέχνης Elisa Sheeham είναι ιδιαίτερα γνωστή για έργα αυτής της μορφής που υμνούν την ανομοιομορφία και την ατέλεια.   

Η  Βρεταννίδα καλλιτέχνης έργων υφαντικής  Charlotte Bailey  με έμπνευση από το Kintsugi εφαρμόζει μια τεχνική επένδυσης σπασμένων βάζων με ύφασμα και στην συνέχεια κεντά τα σημεία των ρωγμών με χρυσοκλωστή, ενώ οι συλλογές κοσμημάτων Kinstsugi του Ιταλικού οίκου Pomellato σε συνεργασία με την Γιαπωνέζα Maya Higuchi, με στόχο την αξιοποίηση σπασμένων κοσμημάτων ή πολύτιμων λίθων, γίνονται ανάρπαστες. 

 

Από τους πιο γνωστούς παγκοσμίως σύγχρονους εκφραστές του Kintsugi η Κορεάτισσα Υee Sookyung που δημιουργεί γλυπτά από άχρηστα κομμάτια σπασμένων και ελαττωματικών κεραμικών άλλων καλλιτεχνών.

Εντυπωσιακό δείγμα σύγχρονης εφαρμογής της διαδικασίας Kintsugi και το "Kintsugi Court", το ερειπωμένο δημόσιο γήπεδο μπάσκετ  στο Νότιο Λος Άνζτελες,  στο οποίο ο Αμερικανός καλλιτέχνης Victor Solomon έδωσε νέα απίστευτη όψη με ρητίνες και χρυσόσκονη. Το γήπεδο ολοκληρώθηκε το 2020 ώστε η επαναλειτουργία του να συμπέσει με την επανέναρξη του NBA μετά την διακοπή λόγω της πανδημίας.

Τόσο στα παραδοσιακά όσο και στα σύγχρονα Kintsugi έργα είναι διάχυτη η φιλοσοφία της συγκεκριμένης τέχνης. Μιας τέχνης που τελικώς μας διδάσκει να αποδεχόμαστε και να αγκαλιάζουμε τα ελαττώματα, τις φθορές και τις ατέλειες και πως και τα πιο κατεστραμμένα αντικείμενα εξακολουθούν να έχουν αξία και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την δημιουργία κάτι καινούργιου και μοναδικού.  Φιλοσοφία πολύτιμη σε έναν σύγχρονο κόσμο που το τέλειο πολύ συχνά θεωρείται το μόνο ιδανικό και το μονίμως ζητούμενο.  

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:

pinterest.com/soulouposeto