Τεχνική Crackle (Κρακελέ)

Ο Δ Η Γ Ο Σ για την τεχνική Κρακελέ

Το ονομά του προέρχεται από το Γαλλικό "craqueler" που σημαίνει θρυμματίζω/ραγίζω και στην πραγματικότητα πρόκειται για μια ακόμη faux διακοσμητική τεχνική παλαίωσης μέσω βαψίματος, που δίνει σε κάθε είδους αντικείμενα τεχνητή όψη φθοράς από τον χρόνο με τις ρωγμές που δημιουργεί στην επιφάνειά τους το ειδικό κρακελέ βερνίκι.

1. Που;

Το αποτέλεσμα σε ό,τι αφορά την τελική υφή και φινίρισμα διαφέρει ανάλογα με το υλικό που είναι κατασκευασμένο κάθε αντικείμενο και την γενικότερη επεξεργασία με χρώμα που έχει προηγηθεί, αλλά η βασική τεχνική του κρακελέ μπορεί να εφαρμοστεί σε ξύλο, μέταλλο, γυαλί, χαρτί, πλαστικό, τσιμέντο, πηλό, κερί.

2. Πως;

Για το cracκle εκτός από τουλάχιστον δύο αποχρώσεις μπογιάς (μία σκουρόχρωμη και μία κατά πολύ πιο ανοιχτή) θα χρειαστείτε και το ειδικό διαφανές βερνίκι (glaze) για κρακελέ που δημιουργεί το "σκάσιμο" στο τελικό χρώμα, ώστε από τις ρωγμές να διακρίνεται η αρχική απόχρωση με την οποία βάφτηκε η επιφάνεια.
Μπορεί βεβαίως να εφαρμοστεί και με την χρήση ενός μόνο χρώματος απευθείας πάνω σε άβαφτη επιφάνεια π.χ ξύλινα - μεταλλικά αντικείμενα, οπότε στο τελικό αποτέλεσμα κάτω από τις ρωγμές διακρίνεται η φυσική απόχρωσή τους.

Δείτε εδώ 100+ ιδέες - εφαρμογές κρακελέ

Το χρονικό στάδιο εφαρμογής του κρακελέ, σε σχέση με την συνολική επεξεργασία ενός αντικειμένου-επιφάνειας, εξαρτάται από το είδος του προϊόντος που θα χρησιμοποιήσετε αφού τα βερνίκια κρακελέ χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες:
1. κρακελέ ενός συστατικού και 2. κρακελέ δύο συστατικών.

Τα μεν πρώτα μπορείτε να τα εφαρμόσετε είτε ανάμεσα σε δύο στρώσεις μπογιάς με τις οποίες θα βάψετε μια επιφάνεια, είτε μετά την 2η και τελική στρώση χρώματος.

Τα κρακελέ δύο συστατικών (2 διαφορετικές συσκευασίες) εφαρμόζονται μετά την ολοκλήρωση βαψίματος-επεξεργασίας ενός αντικειμένου. Αρχικά περνάτε το 1ο συστατικό, αφήνετε να στεγνώσει και στην συνέχεια εφαρμόζετε το 2ο συστατικό.

Πλέον θα βρείτε στην αγορά και προϊόντα ...νέας γενιάς τις ειδικές κρακελέ πάστες αλλά και κρακελέ χρώματα (croco paints) στις οποίες έχει ήδη ενσωματωθεί το ειδικό για crackle βερνίκι. Απλώς βάφετε μια επιφάνεια με αυτές και μόλις στεγνώσουν δημιουργούνται οι ρωγμές στο χρώμα, ιδανικές για να δώσετε κρακελέ όψη σε πολύ μεγάλες επιφάνειες.

Κάθε προϊόν για crackle έχει τις δικές του προδιαγραφές, τρόπο χρήσης και χρόνους αναμονής για το στέγνωμα και με όσο πιο εξειδικευμένα προϊόντα επιλέξετε να δουλέψετε, τόσο πιο ...ευλαβικά θα πρέπει να τηρήσετε τις οδηγίες εφαρμογής τους.

Ο ασφαλέστερος και ευκολότερος τρόπος για να εξοικειωθείτε αρχικά με την τεχνική, είναι να χρησιμοποιήσετε ένα βερνίκι για κρακελέ ενός συστατικού και απλά ακρυλικά χρώματα πάνω σ΄ένα χάρτινο αντικείμενο, ένα χαρτόνι ή ένα κομμάτι ξύλο.
Kάντε εκεί τα πειράματά σας και δείτε πως διαφοροποιείται το τελικό αποτέλεσμα ανάλογα με την ποσότητα μπογιάς αλλά και κρακελέ που θα χρησιμοποιήσετε, τον χρόνο ανάμεσα στις στρώσεις και το πόσο στεγνό ή ακόμη ελαφρά υγρό θα είναι το βερνίκι, τις αποχρώσεις και τον τρόπο που θα έχει κινηθεί το πινέλο πάνω στην επιφάνεια, στοιχεία που καθορίζουν τον σχηματισμό των ρωγμών και το πόσο έντονες ή πιο απαλές θα είναι.

3. Tips

* Αναζητώντας οδηγίες και συμβουλές για την τεχνική κρακελέ, θα πέσετε πάνω σε πολλούς ...κανόνες και "πρέπει".

"Το 1ο χρώμα πρέπει να είναι σκούρο, το 2ο ανοιχτόχρωμο..." "Η κίνηση του πινέλου κατά το βάψιμο με μπογιά πρέπει να έχει την αντίθετη φορά από εκείνη που ακολουθήσατε για το βερνίκι κρακελέ..." κλπ.
Στην πραγματικότητα, όλα εξαρτώνται από το είδος του αντικειμένου που θα επεξεργαστείτε και το πως εσείς θέλετε το τελικό αποτέλεσμα.

Για παράδειγμα σ΄ένα ξύλινο έπιπλο-αντικείμενο αν το πρώτο χρώμα είναι σκουρόχρωμο βεβαίως θα αναδειχθούν καλύτερα τα σκασίματα αν όμως εσείς δεν θέλετε να είναι έντονη η κρακελέ όψη του, μπορείτε να το περάσετε αρχικά με άσπρο χρώμα και στην συνέχεια με όποια σκουρότερη απόχρωση.

Οι γενικοί κανόνες που καθορίζουν το αποτέλεσμα, έχουν να κάνουν με την ποσότητα (το πάχος στο στρώμα) τόσο της μπογιάς όσο και του βερνικιού και το πόσο στεγνό θα είναι το κρακελέ πριν περάσετε το τελικό χρώμα:
- περισσότερο χρώμα ή κρακελέ = μεγαλύτερα/βαθύτερα σκασίματα
- όσο πιο στεγνό το κρακελέ = πιο ομοιόμορφα και μικρότερα σκασίματα
- πέρασμα της τελικής μπογιάς με το πινέλο προς την αντίθετη φορά από αυτή που περάστηκε το κρακελέ = εντονότερα σκασίματα.
Επίσης, η εφαρμογή του κρακελέ με σφουγγάρι (ταμποναριστά) δημιουργεί τελικά πιο μικρού μήκους και γενικά πιο "απαλές" ρωγμές σε σχέση με την χρήση πινέλου.

Ο μοναδικός κανόνας που δεν χωρά "αυτοσχεδιασμούς", είναι ότι δεν θα πρέπει να υπάρχουν σημεία της όποιας επιφάνειας επεξεργάζεστε που και το κρακελέ και η τελική μπογιά θα έχουν περάσει από πάνω τους παραπάνω από 1-2 φορές. Βάφετε δηλαδή, με οριζόντιες ή κάθετες κινήσεις ή ταμπονάρετε με σφουγγαράκι χωρίς να τα περνάτε πολλές φορές από το ίδιο σημείο.
Από το είδος του αντικειμένου, εξαρτάται και η φορά κίνησης του πινέλου π.χ σε επιφάνειες με μεγάλο μήκος (πχ πόδια επίπλων) βάφετε με κάθετες κινήσεις, στα σημεία με μεγαλύτερο πλάτος (πχ συρτάρια) με οριζόντιες, στο κρακελέ σε μια στρογγυλή πιατέλα με κυκλικές κλπ.

Ο στόχος σε κάθε περίπτωση είναι να δημιουργηθεί τεχνητά ένα όσο πιο φυσικό αποτέλεσμα φθοράς και όπως σε όλες τις τεχνικές παλαίωσης η φόρμα και οι "γραμμές" του κάθε αντικειμένου καθορίζουν τον τρόπο "κίνησης" της μπογιάς πάνω σε αυτό.
* Τόσο σε ξύλινες, μεταλλικές και γυάλινες επιφάνειες, αντί να τις βάψετε αρχικά με άσπρη μπογιά μπορείτε, όπως ακριβώς και με την τεχνική του decoupage, να χρησιμοποιήσετε αστάρι (primer-γκέσσο) ως βάση που πάνω θα απλώσετε το κρακελέ. Ειδικά για γυάλινα αντικείμενα θα χρησιμοποιήσετε το ειδικό για αυτήν την χρήση υπόστρωμα (primer για γυαλί) που θα διατηρήσει κατά ένα μέρος την διαφάνειά τους για ένα πραγματικά όμορφο τελικό αποτέλεσμα.
* Ολοκληρώνοντας την επεξεργασία κάθε επιφάνειας με κρακελέ, όπως και με κάθε άλλους είδους τεχνική, και αφού στεγνώσει εντελώς, θα πρέπει να περάσετε με 2-3 χέρια προστατευτικό βερνίκι, αφήνοντας πριν την εφαρμογή του κάθε επόμενου να στεγνώσει εντελώς το προηγούμενο.

* Ο χρόνος που χρειάζονται για να στεγνώσουν τα βερνίκια κρακελέ είναι κατά πολύ μεγαλύτερος από εκείνα π.χ ενός απλού βερνικιού, κόλλας ή χρώματος. Το ιδανικό για τα κρακελέ ενός συστατικού όπως και για το 2ο από εκείνα δύο συστατικών, είναι να τα αφήσετε να στεγνώσουν για τουλάχιστον 24 ώρες.
Η τεχνητή διαδικασία επιτάχυνσης του χρόνου αυτού π.χ με σεσουάρ μαλλιών κλπ. είναι κάτι που, γενικά, δεν θα σας δώσει το καλύτερο αποτέλεσμα αφού υπάρχει το ενδεχόμενο η επιφάνεια να στεγνώσει επιφανειακά, ενώ στο κάτω στρώμα της θα παραμένει ακόμη υγρή, κάτι που τελικά δεν θα δώσει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στο τελικό φινίρισμα-όψη της μετά την εφαρμογή χρώματος.

* Πέρα από τον βασικό χρόνο που απαιτείται για να στεγνώσει ώστε να συνεχίσετε την επεξεργασία ενός αντικειμένου, το κρακελέ εξακολουθεί να λειτουργεί όσο δεν "σταματάτε" την λειτουργία του εφαρμόζοντας το τελικό προστατευτικό βερνίκι που κλείνει τους πόρους κάθε απορροφητικού υλικού-επιφάνειας και την αδιαβροχοποιεί εντελώς. Αν π.χ αφήσετε για 2-3 μέρες μια ξύλινη, χάρτινη ή μεταλλική επιφάνεια περασμένη με κρακελέ θα παρατηρήσετε ότι οι ρωγμές όλο και αυξάνουν και γίνονται εντονότερες έστω και ανεπαίσθητα.
* Εκτός από την βασική κατηγοριοποίηση σε κρακελέ ενός και δύο συστατικών, δεν δίνουν όλα τα σχετικά προϊόντα το ίδιο έντονα "ραγισμένη" όψη στις επιφάνειες που θα τα εφαρμόσετε. Κάποια, με όποιον τρόπο και αν τα εφαρμόσετε, δημιουργούν εντονότερες και κάποια άλλα πολύ μικρές, διακριτικές, ρωγμές, γι΄αυτό και ανάλογα με το είδος του προς επεξεργασία αντικειμένου αλλά και το πως εσείς θέλετε το τελικό αποτέλεσμα επιλέξτε το κατάλληλο.

* Σε επιφάνειες μικρού μεγέθους, σε αντικείμενα μεγάλου μεγέθους αποτελούμενα όμως από "διαφορετικές" επιφάνειες μικρών (στενών) διαστάσεων ή όπου θέλετε να πετύχετε μια όχι έντονα κρακελαρισμένη όψη το πιο καλαίσθητο αποτέλεσμα θα το δημιουργήσετε με κρακελέ που δημιουργεί πολύ πολύ μικρές, σχεδόν αόρατες αρχικά ρωγμές. Αφού στεγνώσει εντελώς, περάστε με ένα πανάκι ή το χέρι σας πατίνα ή χρώμα και σκουπείστε την επιφάνεια πολύ καλά. Το χρώμα θα παραμείνει μόνο στα σημεία των ρωγμών αναδεικνύοντας και ...φανερώνοντας το κρακελέ με έναν πολύ όμορφο αλλά "διακριτικό" τρόπο.

* Τόσο σε έπιπλα όσο και αντικείμενα που θέλετε να συνδυάσετε το κρακελέ σε κατασκευές μικτών τεχνικών, εφαρμόζοντας δηλαδή πάνω στην ίδια επιφάνειας εκτός από κρακελέ και κάποια τεχνική παλαίωσης, decoupage, επιζωγράφιση κλπ. μπορείτε να χρησιμοποιήσετε παραπάνω από δύο αποχρώσεις μπογιάς, να εφαρμόσετε το κρακελέ πάνω σε επιφάνεια μη ομοιόμορφα βαμμένη με όσες αποχρώσεις θέλετε κλπ. όπως και μετά την ολοκλήρωση του κρακελέ να συνεχίσετε την επεξεργασία της επιφάνειας με τρίψιμο, πρόσθετο χρώμα ανά σημεία κλπ. δημιουργώντας έτσι μια "σύνθετη" παλαιωμένη όψη εξαιρετικά φυσική και καλαίσθητη.

*Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια εντυπωσιακή μεν αλλά "μονότονη" τεχνοτροπία, με την έννοια πως εφαρμοσμένη από μόνη της ιδιαίτερα πάνω σε μεγάλες επιφάνειες είναι αρκετά "κουραστική" οπτικά και πολύ δύσκολα θα σας ικανοποιήσει το τελικό αποτέλεσμα πάνω π.χ σ΄ένα μεγάλων διαστάσεων έπιπλο αν δεν συνδυαστεί π.χ και με κάποια άλλη τεχνική παλαίωσης, πατίνα, ντεκουπάζ κλπ.

Αντίθετα, το κρακελέ είναι η ιδανική τεχνοτροπία για να συνδυαστεί κυρίως με ντεκουπάζ πάνω σε ξύλινα, μεταλλικά, χάρτινα ή γυάλινα αντικείμενα. Το σύνολο δίνει μια γενική αντικέ όψη σε κάθε επιφάνεια ιδιαίτερα καλαίσθητη. Ειδικά το ντεκουπάζ με χαρτοπετσέτα ή ρυζόχαρτο δίνει μια πολύ ομοιογενή τελική μορφή, αφού οι ρωγμές στο χρώμα ξεχωρίζουν και κάτω από την επιφάνεια του ντεκουπάζ μοτίβου και το σύνολο μοιάζει πραγματικά σαν ζωγραφισμένο.
* Το στάδιο βαψίματος μιας επιφάνειας με το αρχικό χρώμα, αυτό που θέλετε θα διακρίνεται στο τέλος ανάμεσα από τις ρωγμές, μπορείτε και να το παραλείψετε σε αντικείμενα που η υπάρχουσα απόχρωσή τους σας ικανοποιεί π.χ σκουρόχρωμα έπιπλα δεν είναι ανάγκη να τα ξαναβάψετε με σκούρα μπογιά, σε μεταλλικές επιφάνειες κλπ.

Να πως...

Κρακελέ ενός συστατικού σε Χαρτί - Μέταλλο